Мұхтар Жәкішев АЭС-тің Қазақстанға не үшін қажет екені туралы айтты
"Қазатомпром" ұлттық компаниясының бұрынғы басшысы Мұхтар Жәкішев кәсіпкер Арманжан Байтасовтың "Baitassov Live" YouTube-арнасына сұхбат берді. Сұхбат барысында ол атом энергиясына және президент Тоқаевтың елімізге АЭС қажет деген мәлімдемесіне қатысты әңгіме өрбітті, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі Forbes.kz сайтына сілтеме жасап.
Сұхбат басында Мұхтар Жәкішев өзінің атом энергетигі емес, ядролық өнеркәсіпші екенін бірден атап өтіп, энергетиканың кейбір қыр-сырларын жете білмейтінін айтты. Оның үстіне оның түрмеде өткізген он жылдан астам уақытында кейбір ақпараттар өзгеріп кетуі мүмкін деп қосты ол. Сондықтан ол көрермендермен өзі білетін ақпаратпен ғана бөлісе алатынын жеткізді.
Арманжан Байтасов өз кезегінде Қасым-Жомарт Тоқаевтың халыққа соңғы жолдауында неге Қазақстанда атом электр стансасын салу қажеттігін айтқанын сұрады.
"Өздеріңіз білетіндей, әлем СО2 шығарындыларынан туындайтын ғаламдық климаттың өзгеруінің алдында тұр. Біз енді планетаның атмосферасын ластайтын энергия көздерін ойланбай пайдалана алмаймыз. Сондықтан Батыс елдері көміртек салығын ойлап тапқан. Бұл салық түрі 2023 жылға қарай енгізіліп, алюминий, мыс және т.б. табиғи ресурстарға қатысты болады. Экономикасы негізінен табиғи ресурстарды, бірінші кезекте көміртекті экспорттауға негізделген Қазақстан үшін бұл салық өте ауыр зардап әкелуі мүмкін. Біз экспортта айтарлықтай үлкен сомадан айырыламыз. Сондықтан біз үшін таза энергия көздерін қолданысқа енгізу бүгінде өте маңызды", - деді Мұхтар Жәкішев.
Ол қайта құру энергиясының негізгі кемшілігі олардың табиғатқа тәуелділігі деп түсіндірді. Олар күн мен жел болмаған кезде жұмыс істемейді. Ал негізгі жүктеме энергия жүйесіне кешкі уақытта түседі – осы уақытта адамдар жұмыстан үйлеріне келіп, электр энергиясын белсенді пайдалана бастайды.
"Егер күннің нұры бірнеше күн шықпай қалса не болады? Өзің іс жүзінде әсер ете алмайтын нәрсеге қалай сенуге болады? Адамдар жарықсыз қала алмайды. Бірақ мұнда ақылды тактикалық қадам жасауға болады. Жақында мен майнинг пен криптовалюта тақырыбына тереңірек ене бастадым. Ал майнингті Қазақстан жақында электр энергиясының тапшылығын сезіне бастайтын себептердің бірі деп есептейді. Майнинг өндірісінің орасан зор энергия жұмсайтыны көпшілігіне белгілі. Қазақстан бүгінде криптовалюта өндіру бойынша алғашқы үш-төрт елдің қатарына кіреді және соңғы әрекеттерге қарағанда, үкімет бұл салаға үлкен үміт артады. Осылайша, біз қайта құру энергиясын тек осы станциялардың жанында орналасатын майнинг фермаларына ғана саламыз", - деп атап өтті "Қазатомпромның" бұрынғы басшысы.
Жүргізуші өз кезегінде бүгінде кез келген жағдайда Қазақстан қуатты электр станцияларын тез арада салу мен іске қосу туралы ойлануы қажет екенін айтты, өйткені ескі ресурстар біртіндеп азайып барады дейді ол.
Оның айтуынша, біздің елімізде КСРО кезеңінен көптеген электр станциялары қалып қойған және соның арқасында республикада ұзақ уақыт бойы электр энергиясының жетіспеушілігінен мәселелер туындамаған.
"Кеңестік кезеңде елімізде екі энергетикалық сақина деп аталатын көптеген көмір станциялары салынды. Біріншісі республиканың солтүстігінде орналасқан, ол елдің солтүстік бөлігін түгел энергиямен қамтамасыз етті. Сонымен қатар оңтүстік сақинасы басқалармен қатар Орталық Азияның оңтүстік республикаларын электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған. Бірақ мәселе бұл станциялардың көпшілігінің жұмыс істеп тұрғанына 40-50 жылдан асқан, ал көмір зауытының пайдалану мерзімі 25 жылға есептелген. Ал біздің тәуелсіздігімізге қазір 30 жыл толды. Сол себептен, бүгін бізде энергетикалық дағдарыстан шығудың бір ғана жолы – атом энергиясына көшу" , - деді Мұхтар Жәкішев.
