Көксандық бұл кәдімгі сіздің үйдегі теледидар ғой. Иманы жолдас болғыр, ең алғаш рет 1923 жылы Англияда Берд, АҚШ-та Дженкинс жасап шығарған, содан бері бір-бір үйді бір емес бірнешеуі жаулап алған көксандық бұл.

Көксандық ішінде қатыгездік пен қан-жын аралас сюжет көбейді бұ күнде. Сонымен қатар, таңнан түн ортасына дейін дамылсыз қосылып тұратын теледидар да бар. Онда не көрсетіліп жатыр, бас ауыртып жатқан пенде болсайшы. Көксандығымызды түрік пен үндінің сериалы басып алды. Ағайын-туыстың ахуалынан гөрі әртістердің өмірін уайымдап ауыратындар да бар.

Ресейлік зерттеушілердің мәліметі бойынша, телебағдарламаларды кө­ру­дің орташа уақыты жұмыс күндері 3 сағат және демалыс күндері 3,5 са­ғат­қа жетеді екен. Сонымен қатар, көп арналық кабелді теледидарлар саны артып кеткен.

Көрерменге ұсынған фильмдер мен бағдарламалар қаншалықты қатегіз болса, көруші де соншалықты сезімсіз әрі селқос бола түседі. Күш көрсету сценаларына үйреніп кеткені соншалық, тіпті, селт етпейді. Кейін ашу үстінде қатігездікпен қару ала жүгіретіндер көбеймей ме деген үркек ой басымда тұр. Егер кез келген бағдарламада зорлық-зомбылық немесе өлім көбейсе, соғұрлым агрессивті болады, яғни, зорлық-зомбылық түріндегі көркем фильмдер адамды қылмысқа итермелейтінін арнайы мамандар айқайлап-ақ айтуда. Барлық жерде теледидар көбейген сайын қылмыс өршіген. Оған мысал, 1957-1974 жылдары Канада мен БҰҰ-да көптеген арналардың таралуына байланысты қылмыс саны екі есеге көбейген. Телеарналық бағ­дар­ламаларда нәзіктікке қара­ған­да, зорлық-зомбылық көрсету актісі төрт есе есе көп.

Бұрын телебағдарламаны көру отбасы үшін кәдімгідей жұмыс еді. Те­ле­дидардың алдында отбасы қа­рым-қатынасындағы сезімдерді бө­­­­­­лісу, кез келген командаға жан­күйер болу, үл­кендер балаларға көр­­­сетілгенді ауыз­­ша талқылап, ба­рын­ша жағымды жа­­ғымен тәр­бие­леп, пікірлер айты­­ла­тын. Тарихи отан­дық фильм­дер мен қазақи бағ­дар­ламаларды көріп көзің сүйсініп, көңілің толатын. Қазір ақпараттық, ин­теллектуалдық бағ­дар­ламалар мен концерттерден­ бас­қа­сын отбасы­мен бірге көру мүм­кін емес. Әрбір адамның өз теледи­дары – «соткіге» үңілу – «мылқау қо­ғам­ның» белгісі.

Ержан ҚОЖАСОВ.