Шынында қоғамда қазір елді елең еткізер түйткілді мәселелер көп. Алайда бесіктен белі шыққаннан балаларды ізгілікке отбасы, одан әрі балабақша, мектеп, жоғары оқу орны қанатының астына алып, тәрбиелеп түзетпесе әрине, ұрпақ тәрбиесінің олқы тұстары әшкереленіп, соңы үлкен өкінішке алып келеді. Әсіресе отан қорғайтын азаматтарға тәлім-тәрбие жан-жақты берілмесе, оқыстан опық жейтініміз рас.

Әлеуметтік желіден Информбюро бө­ліс­­кен мына жазба мен бейнетүсірілімді көріп, қатты шошыдық.

Сұмдық! Әскерге сау кеткен сарбаз үйіне есінен адасқан күйде оралып, әке­сін сабап тастаған. Әскери борышын өтеу­ге сап-сау кеткен Қызылорда облысы Арал ауданының тұрғыны 19 жастағы Ринат Жеткергенов үйіне есінен адасқан күйде оралыпты. Қазір тіпті ата-анасын танымайтындай хәлге түскен жігіт кейде өзінің не айтып отырғанын да білмей қала­ды. Ал Ринаттың ата-анасы баласының әс­ке­ри шенділердің қорлығынан кейін өте ауыр жағдайға түскенін айтады. Сөз­де­рінше, сол жақтағы қызметкерлер сар­базды казармада аяусыз ұрып-соғып, әб­ден қинап, басына зақым келтірген.

Үш күн бұрын ғана әскери борышын өтеп келген Ринат Жеткергенов үйіне осын­дай хәлде оралыпты. Содан бері жақын­дарына маза бермей, өзімен-өзі мүліктерді қиратып, үйдің астан-кестеңін шығарады екен. Тіпті ұлын тыныштандырмақ болған әкесіне де бірнеше рет қол көтеріпті. Жігіт жақындарын танымайды да. “Онымен қой­май әр нәрсені сандырақтап, сөйлей бе­ре­ді” дейді туыстары.

Ринат Жеткергенов Отан алдындағы бо­ры­шын өтеген Ақтау қаласындағы 25/744 теңіз әскери флотындағылар «ба­­ла­ла­рыңыз сәл ауырыңқырап тұр, кү­тіп алыңыздар» деп ескерткен дейді жі­гіт­тің туыстары. Бірақ әскерден енді орал­ған баланың түрін көргенде үстеріне жай түскендей болғандарын айтады. Сөзде­рінше пойыздан түскенде Ринаттың үстін­дегі киімі жыртық, ал аяғында жаздық аяқ киім болған. «Баламыз Отан алдындағы борышын өтеп емес, бір жыл бойы құдды бір құлдықта жүріп, қорлық көргендей» дейді. Есі кіресілі-шығасылы сарбаз үйін­­де­гілерге әскерде жүріп өзінің қатты қысым көргенін айтқан. “Қайтар алдында сегіз күн бұрын төрт әскери қызметкер өзін жабылып ұрып, тіпті құлағын тесіп келе­ке қылғандарын да жасырмады” дейді Ринаттың ағасы.

– Құлағын тескен, құлағында жарақаты тұр. Мен сені қыз қыламын, мен сені әйелім қыламын деп қорлаған. Өте қатты қиянат көрсеткен. Жылап тұрып шындығын айтты. Екі күн болды баламен арпалысып жатқанымызға. Ұйықтамайды, сандырақтап сөйлей береді.

Ақ халаттылар 19 жастағы Ринаттың қатты соққыдан миына зақым келді деген қорытынды жасапты. Қорғаныс минис­трлігі өкілдерінің айтуынша, Ринат әскер қатарында тәртіпті, үлгілі сар­баз­дардың бірі болған.

– Тәжірибелі командирлер тәрбиешілер мен сержанттар сарбазға әскери міндетті өткеру уақытында қолдау көрсеткен. Со­ны­мен қатар қатардағы жауынгер Ринат Жеткергенов қызмет өткерген кезін­де ден­саулығына ешқандай шағым жаса­маған.

Ал бірақ Ринат әскери борышын өте­ген ротадағы жауапты әскери шенділер сарбаздың мұндай жағдайға түскеніне өз­дері де таң болып отырғандай кейіп та­нытты. Алайда тексеріс жүргізіліп жатыр дейді.

Ал ата-ана кінәлілер Ринатты әс­кер­ге барар шағындағыдай ауруынан айық­тырып берсін дейді. Міне, тұп-тура осы жазбаны оқып және анасының көз жасын көл қылған бей­­не­тү­сі­рілімін көріп, аза бойың қаза бо­ла­ды. Кім өзінің перзентін дін аман әскер­ге аттан­дырып, осындай ақыл-есі кем күйін­де қарсы алғысы келеді. Бұл – өте ауыр қасірет.

Жақында сенатор Дана Нұржігіт ел жас­тарының әскери-патриоттық тәрбие­сіне алаңдап, Премьер-министрге депу­тат­­тық сауал жолдағанын әлеуметтік желі­ден көрдік. Бұл – өте дұрыс қадам.

Бүгінде патриоттық тәрбие беру жүйе­сінің әлеуметтік-құқықтық мәртебесі, рөлі, орны, мақсаты және патриоттық тәрбие беру жұмыстарын жүргізетін үйлестіруші органның құрылуы заңнамалық тұрғыда айқындалмаған. Әрбір мемлекеттік орган­ның, ведомстваның, ұйымның қызметте­рінің бір тармағы патриоттық тәрбиеге ба­ғыт­талуы тиіс екені көрсетілмеген. Бұл мә­селенің заң бойынша реттелмеуі қоғам­дық ұйымдардың, патриоттық клубтардың ма­териалдық-техникалық базасына да әсер етіп отыр, – деп түсіндірді Дана Нұржігіт.

Осы ретте депутаттар ұлттық пат­риот­тық тәрбиенің құқықтық ұйымдас­ты­ру­шылық негіздерін бекіту, патриоттық сала­да қызмет етіп жүрген ұйымдарды ын­та­ландыру жүйелерін қарастыру, жұ­мыс­ты жүргізетін ведомствоаралық үй­лес­тіруші орган құру, сондай-ақ осы ұсыныс­тарды жүзеге асыруға негіз болатын жеке заң әзірлеу мүмкіндігін қарастыруды ұсын­ды.

Жоғарыда болған оқиғалардың бәрі бала бойына патриоттық тәрбие дұрыс сіңірілмегеннен де болуы мүмкін. Бойында рухы бар, намысы бар, өжеттігі бар адам біреуге қиянат, әлімжеттік жасауға бармас еді. Әскери тәрбиенің де дәрмені азайған ба деп қаласың осындайда. Кейбір әскери шенділер әскери бөлімде болып жатқан қылмыстарға неге жол береді? Осы сауал­дың басы әлі ашық тұр. Елге есінен адасып оралған сарбаз Ринат Жеткергенов әс­кер­ге сап-сау күйінше аттанған еді ғой. «Тексеріс жүргізіліп жатыр» деп құты­ла­ды әскери шенділер. Ал оның арты не боларын бір Алла біледі. Ащы ішектей созылған осы әскердегі борышын өтеуші­лерге жасалатын қастандықтардың шегі бола ма? Әлде жабулы қазан жабулы күйін­де қала ма? Ал ашынған ана болса, жауаптыларға «баламды қайтадан сау қал­пына түсіріп бер» деп зар жылап отыр. Тіпті күн тынықта отбасын күңірентіп, әс­ке­ри борышын өтеп жүргенде жалғыз ұлы мерт болған аналар да бар.

Бұл мәселе қоғамдағы әлі жазылмаған да, аузы ашылмаған бітеу жара болып, пер­зентін жоғалтқан әр ата-ананың жүрегін сыздатып тұр. Тән жарасы жазылар ау, жан жарасын қалай емдерміз?