Денсаулыққа немқұрайлы қарамаған абзал
Бүгінгі күні ауданымыздағы Жедел респираторлы вирусты инфекциясының (әрі қарай ЖРВИ) эпидемиологиялық ахуалы қандай?
Аудан бойынша тұмау және жедел респираторлы вирусты ифнекциясының (әрі қарай ЖРВИ) 2021-2022жж. эпид.маусымының 1-11 апталарында (30.12.21-16.03.22 ж) ЖРВИ-ның 508 жағдайы есепке алынып, 100 мың халыққа шаққандағы аурушаңдық көрсеткіш 1445,4 құраған. Аурушаңдық деңгейін өткен жылмен салыстырғанда биылғы жылы 1,1 есеге өскен (2020-2021жж – 428 жағдай). Сонымен қатар, аудан көлемінде ЖРВИ сырқаттанушылық көрсеткіші 2022 жылғы наурыз айының 10-ы мен 16- ы аралығында алдыңғы аптамен (03.03-09.03.2022ж) салыстырғанда сырқаттанушылық 1,7 есеге артып, сырқаттанушылықтың бақылау деңгейі жоғарлағаны байқалды.
2022 жыл басынан есепке алынған ЖРВИ жағдайлардың 96,46 пайызын (490 жағдай) 14 жасқа дейінгі балалар құраса, оның 41,6 пайызы 1 жасқа дейінгі балалар үлесінде.
ЖРВИ ауырған жағдайда не болады?
Вирустар мен бактериялар тыныс алу жолдарына түседі, шырышты қабыққа түсіп, зиянды заттар уыттар бөліп шығарады, сосын олар қан арқылы барлық ағзаға таралады. ЖРВИ-мен балалар және иммундық жүйесі әлсіреген адамдар жиі ауырады. Иммунитет ауырғаннан кейін тұрақты емес, сондықтан әр адам жыл сайын 3-4 және одан да көп ауруы мүмкін.
ЖРВИ әдеттежіті, күтпеген жерден басталады. Жұқтыру мен ауру арасында орташа алғанда шамамен 2 күн өтеді. Ауырар алдында адамды мыналар мазалау мүмкін: шаршау сезімі, әлсіздік, ашуланшақтық. Бұдан әрі бұл белгілер көбейеді, бас ауырады, қатты әлсіздік, бұлшық еттер сырқырайды, дене қызуы жоғарлауы мүмкін, терлегіш болады. Тұмау, тамақтың ауруы, жөтел пайда болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда тыныс алу жолдарының зақымдануымен конъюнктивит-көздің зақымдану белгілері болуы мүмкін.
ЖРВИ немен қауіпті?
Қатты ауырғандар және қатты асқынулар бойынша емдеуге жатқызуға мұқтаж.
ЖРВИ-ның диагностикасы мен емі?
ЖРВИ диагнозын дәрігер қояды. Дәрігер несеп пен қан талдауын тағайындауы мүмкін.
ЖРВИ емдеу әдетте дәрігердің бақылауымен үй жағдайында жүргізіледі. Пациентті ауруханаға тек аса ауыр жағдайда жібереді.
Науқас міндетті түрде төсек тартып жату режимін сақтап, барынша сұйықтық ішуі керек (жылы шай мен морс ішкені жақсы). Дене қызуы жоғары болғанда қызуды түсіретін дәрі-дәрмектерді,қажеттілігіне қарай тұмауға қарсы дәрілерді немесе жөтелге қарсы препараттарды қолдануы керек.
ЖРВИ кезінде тыныс алу гимнастикасы мен дәрумендер терапиясы жақсы әсер етеді. ЖРВИ кезінде антибиотиктер тиімді емес, сондықтан олар бактериялық инфекция немесе асқыну кезінде тек дәрігердің тағайындауымен қабылданады.
ЖРВИ мен тұмаудың алдын алу шаралары?
Тұмауды алдын алудың 3 түрі бары белгілі:
Екпе – кез келген тұмау эпидемиясы кезінде ең сенімді қорғаныш болып табылады. Екпе нәтижесінде пайда болған иммунитет аурудан сенімді қорғайды. Маусымдық тұмауға қарсы жыл сайынғы екпе барлық жастағы топтарда ауру мен өлім-жітімді барынша азайтады.
Екпе мақсаты?
Инфекция ретінде тұмауды толық жою емес, тұмаудан өлім-жітімді және ауруларды, әсіресе оның асқынуларын, жүрек-қан тамырлық, өкпе ауруларының, басқа да созылмалы патологиялардың асқынуын азайту. ДСҰ жыл сайын қатерлі топтарға тұмауға қарсы егуді ұсында: 65 жастан жоғары (созылмалы патология болған жағдайда –кез келген жаста), 6 айдан бастап 15 жасқа дейінгі балалар, медицина қызметкерлері және басқа да көптеген өндірістік байланыстағы адамдар.
Қауіп-қатердің ерекше тобы, яғни бөлек қарастыратындарды жүкті әйелдер, әсіресе екінші және үшінші триместрдегі жүкті әйелдер құрайды.
Егер ЖРВИ ауырыпқалсаңыз?
2022 жыл басынан есепке алынған ЖРВИ жағдайлардың 96,46 пайызын (490 жағдай) 14 жасқа дейінгі балалар құраса, оның 41,6 пайызы 1 жасқа дейінгі балалар үлесінде.
ЖРВИ әдеттежіті, күтпеген жерден басталады. Жұқтыру мен ауру арасында орташа алғанда шамамен 2 күн өтеді. Ауырар алдында адамды мыналар мазалау мүмкін: шаршау сезімі, әлсіздік, ашуланшақтық. Бұдан әрі бұл белгілер көбейеді, бас ауырады, қатты әлсіздік, бұлшық еттер сырқырайды, дене қызуы жоғарлауы мүмкін, терлегіш болады. Тұмау, тамақтың ауруы, жөтел пайда болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда тыныс алу жолдарының зақымдануымен конъюнктивит-көздің зақымдану белгілері болуы мүмкін.
ЖРВИ немен қауіпті?
ЖРВИ емдеу әдетте дәрігердің бақылауымен үй жағдайында жүргізіледі. Пациентті ауруханаға тек аса ауыр жағдайда жібереді.
Науқас міндетті түрде төсек тартып жату режимін сақтап, барынша сұйықтық ішуі керек (жылы шай мен морс ішкені жақсы). Дене қызуы жоғары болғанда қызуды түсіретін дәрі-дәрмектерді,қажеттілігіне қарай тұмауға қарсы дәрілерді немесе жөтелге қарсы препараттарды қолдануы керек.
ЖРВИ кезінде тыныс алу гимнастикасы мен дәрумендер терапиясы жақсы әсер етеді. ЖРВИ кезінде антибиотиктер тиімді емес, сондықтан олар бактериялық инфекция немесе асқыну кезінде тек дәрігердің тағайындауымен қабылданады.
- Екпелік алдын алу;
- Дәрімен алдын алу (вирусқа қарсы дәрілер);
- Жеке және қоғамдық гигиена (ақпараттандыру жолымен) ережесін қадағалау.
Қауіп-қатердің ерекше тобы, яғни бөлек қарастыратындарды жүкті әйелдер, әсіресе екінші және үшінші триместрдегі жүкті әйелдер құрайды.
- Басқа адамдарға қауіп төндірмеу және қауіпті асқынуды болдырмау үшін үйде қалыңыз;
- Төсек тартып жату режимін қадағалаңыз;
- Мүмкіндігінше өзіңізді басқа отбасы мүшелерінен оқшаулаңыз;
- Аурудың бірінші белгілері кезінде дәрігерді шақырыңыз;
- Бір реттік қол орамалын қолданыңыз, қолданған соң бірден оны лақтырыңыз;
- Дәруменді сұйық сусындарды, сонымен қатар қызу басатын қасиеті бар мүкжижек, ит бүлдірген тұнбасын көп ішіңіз;
- Дәрігердің барлық тағайындамасын орындаңыз және препараттар қабылдаңыз, әсіресе вирусқа қарсы, қатаң кесте бойынша. Сіз жазылған сияқты болсаңыз да, препарат қабылдаудың толық курсын өтуіңіз қажет;
- Хал-жағдайыңыз нашарлап кеткен жағдайда дәрігерге уақытылы бару және қажетті ем алу үшін, өз хал-жағдайыңызды мұқият қадағалаңыз.
- Жеке бас гигиенасын сақтаңыз;
- Адамдар көп жиналған жерден аулақ болыңыз, барған жағдайда бір реттік бетперде пайдаланыңыз;
- Сұйықты көп ішіңіз, таза ауада көп жүріңіз;
- С дәрумені бар тағамдарды көбірек қолданыңыз;
- Халық емін қолданыңыз(пияз, сарымсақ);
- Денсаулықты нығайту үшін салауатты өмір салтын ұстау.
Г.ЖАЛҒАСОВА,
Жалағаш аудандық санитариялық – эпидемиологиялық бақылау басқарма бөлім басшысы