» » Ұлт тәрбиесі – көркем әдебиетте

Ұлт тәрбиесі – көркем әдебиетте

Жас ұрпаққа көркем әдебиетті оқыту бүгінгі күннің ең өзекті мәселесіне айналып отыр. Әр қала, аудан, ауылдық елді мекендерде кітапханалар жүйесі жұмыс істейді. Тіпті қазірде іздеген кез келген шығармаларды мектеп кітапханаларынан да табуға болады.

Кітап қоры жыл сайын толығып отыр. Бірақ балалар кітапханаға барғысы жоқ. Неге? Осы сұрақ қоғамды мазалап отыр. Қазіргі Z ұрпаққа кітап оқыту үшін олардың ағзасының ажырамас бір бөлігіне айналған смартфондардағы қызықтармен бәсекелесе алатын дүниелер ойлап та­буымыз керек. Яғни біз осы заманға лайық көркем әдебиетті жасауға тиіспіз. Оның алғышарттары фантастикалық жанр­дағы қызықты шығармалар. Оның өзі ұзын-сонар болмауы керек.
Қазіргі тик-токпен тәрбиеленіп келе жатқан балалар шұбалыңқы шығар­ма­ларды оқымайды, оған жүйкесі шыдас бермейді. Сондықтан баланың қиялын жетілдіретін әрі жақсылыққа тәрбиелейтін мағыналы әрі қысқа-нұсқа қызықты әң­гімелер керек.

Бүгінде балаға кітап оқытудың түрлі тәсілдері бар. Бірақ оны ата-аналар мен кітапханашылар қолдана да, біле де бермейді. Ең алдымен баланы қызықтыра отырып ынтасын ояту маңызды. Бұл түрлі қызықты ойындар арқылы орындалады. Кеше со­ған куә болдық.

Қызылорда қаласындағы химия-био­­­ло­гиялық бағыттағы Назарбаев Зият­керлік мектебінде «Қаламы қала сал­­дырған – қаламгер» атты кездесу кеші өтті. Алдымен рухани шараға ар­найы шақырылған балалар ақыны Рахат Наурызбаева, балалар ақыны, жур­на­лист Қуат Адис, ақын, журналист Тол­қын Қабылша, айтыскер ақын, ұстаз Ержеңіс Тастыбайұлы, ақын, "Рухани жаңғыру" орталығының директоры Мақ­сат Дауылбай және драматург Тілеген Бекарыстанов аталған білім ордасының бай кітапханасында "Сыр өңірінің әде­биеті" бағдарламасы барысында кітап оқуға құштар оқушылармен кездесті.

Көркем әдебиетті үш тілде бірдей оқып, санасына сіңіріп жүрген 7 сы­нып оқушылары кездесуге келген қонақ­тар­дың авторлық шығармаларын талдап, алған әсерлерімен бөлісті.

Кездесу кеші барысында мек­теп­тің педагог-кітапханашылары Гүлма­­риям Тү­бек­баева мен Бағдат Тө­леп­­­­­­бер­­генова түрлі тақырыпта ин­­­­­тел­­лектуалды ойындар ойнату арқы­­лы оқу­­шылардың кітап оқуға деген қызы­ғу­шылығын арттыра түсті және оған ата-аналар да қатысты. Одан бөлек ізденімпаз балалар өздеріне алдын ала берілген тапсырмалардың нәтижесінде оқыған шығармаларынан алған әсерлерін қағаз бетіне түрлі-түсті қаламмен немесе бояумен бейнелеу арқылы жеткізіпті.

Ақындар қабырғаға ілінген әр алуан тақырыпта салынған суреттерден өз­дерінің шығармаларындағы кейіпкерлерді немесе табиғат көріністері мен оқи­ғаларды жазбай таныды. Бұны да балаға кітап оқытудың, көркем әдебиетке қы­зықтырудың тың тәсілі деуге болады.

Одан бөлек бірнеше үстелге топ-топ болып бөлек-бөлек жайғасқан оқу­шылар алдарына жазылып қойылған автор­лар­дың бір шумақ өлеңдері мен әңгіме үзінділерін ауыстырылып қойылған аты-жөндерімен байланыстыра отырып дұрыс тапты және әңгімелердегі оқиға желісін немесе өлең мазмұнын авторлардан ке­зекпен сұрап, тереңірек танып білді.

Жалпы қазір балалар шығар­ма­шы­лығымен айналысып жүрген қа­лам­герлердің өздерінің кішкентай оқыр­ман­дарымен және ішінде мұғалімдермен, ата-аналармен жиі кездесіп тұруы құп­тарлық іс. Өйткені автор мен оқырман ара­сында тығыз байланыс орнағанда ғана ғажап туындылар дүниеге келеді және оқырмандар да көбейеді.

Кездесу барысында мәдениет са­ла­сына еңбегі сіңген руханият жа­на­шыры, балаларға арнап көптеген сах­налық қойылымдар жазып келе жатқан драматург және ұзақ жыл "Қоғам ТВ" те­ле­арнасында тілші, жүргізуші болған Тілеген Бекарыстанов пен балалар ақыны Рахат Наурызбаева балаларға көркем әдебиетті оқытуда өздерінің тә­жірибелерімен бөлісіп, оқушыларға ақыл-кеңес айтты. Мәселен, Тілеген ағамыз өз дәуірінде кітап оқитын жастардың көп бол­ғанын және әрбір үйдің жеке кітап­ханасында бірнеше мыңға дейін кітап қоры болғанын айтып, көпшілікті таңғалдырды.

Кездесу кешінің екінші бөлімі мектептің үлкен залында жалғасты. Келешек елімізді әлемге танытуға талпынған жаңаша ой­лайтын зияткер оқушылар қонақтарға сауалдарын қойып, тағылымды әңгі­ме­ле­рін тыңдаса, ақындар өлеңдерін оқыды. Кешті Назарбаев зияткерлік мектебінің директоры Бақыт Жұматай және мектеп директорының орынбасары Ләззат Аб­драй­мова қорытындылап, Сыр бойы ру­ханиятының өркендеуіне үлес қосып жүрген қаламгерлерге шығармашылық табыс тілеп, құрмет көрсетті.

Жандос Жазкен

23 сәуір 2022 ж. 541 0