Тарих – дәуірлерден, замандардан, ғасырлардан, жылдардан, айлардан, күндерден, сағаттардан, тіпті қас-қағым сәттерден жасалады. Әрине, тарихи кезеңдерді жасаушы – адамдар. Жер бетінде тіршілік пайда болып, адамзат жаратылғаннан бергі тарихи жәдігерлерді сақтап келе жатқан – музейлер. Көне дәуірлердегі барша тіршілік иелерінің қаңқалары мен адамзаттың тұрмыста тұтынған мүлік-мүкәмалдары бүгінге дейін әлемнің әр бұрышынан қазба жұмыстары барысында табылып жатыр. Біздің құлағымызға музей сөрелеріндегі топырақпен тотыққан сол тарихи құнды дүниелер көне күндердің үнін жеткізіп ой салады, санаңды жаңғыртады.

Біздің ауданымызда да 2000 жылдан бері тарихи-өлкетану музейі жұмыс істеп келеді. Музейдегі жәдігерлердің саны күн санап артып отыр. Бұл біздің ауданымыздың ай­на­ласы тарихи-мәдени ескерткіштерге өте бай екенін аңғартып тұр. Олардың көбінің рес­публикалық деңгейде маңызы бар екені анықталып, мемлекет қорғауына алынған. Барлығын тізбелеп шықпай-ақ, "Жент", "Құмақала", "Рабат қатын", "Қара асар", "Сорлы асар", "Көктонды асар", "Мон­шақты асар", "До­малақ асар", "Мортық" қала­шықтары және ке­се­нелер мен көне заман ескерткіштерінің өзі өлкеміздің әр тасына тәспірлі тарих тұнып тұр­ғанының дәлелі.

Бұл қалашықтардан табылған тарихи жәдігерлер ерте замандарда осы өлкеде өрке­ниет болғанын айғақтайды. Аудандық тарихи-өлкетану музейінде сақталып тұр­ған жәді­герлердің басым бөлігін осы ескі қала­лардан табылған көне заттар құрап отыр. Сол кездегі адамдардың тұрмыста тұтынған ыдыс-аяқтары: күйдірілген қыш құмыралар, бедерлі кеселер, ернеуіне өрнек түскен үлкен керсендер, соғыста пайдаланған қару-жарақтар, ат әбзелдерінің бөлекшері жас жеткіншектерімізді, келешек ұрпақты өз тарихын білуге тәрбиелейді және олар мыңжылдықтарға тамыр тартқан терең де тәлімді тарихымен мақтанады.

Әрине аудандық музейдегі құнды дүние­лердің жи­на­луы – мұндағы қызмет­керлердің тынымсыз төккен терінің нәтижесі. Бірақ өкініштісі, көзге көрінбей, көңілге олқы тар­тып, қоғамнан оқшау, бұйығы жататын осы бір мәдени мекеменің бар-жоғын аудан тұрғын­дарының көбі біле бермейтін секілді болады да тұрады маған. Өйткені біз журналист ретінде де, музей жәдігерлерімен танысуға барған осы ауданның бір тұрғыны ретінде де күнде болмаса да, ара-тұра бой көрсетеміз. Сондай кездерде музей залынан қызметкерлерден басқа адам көзге шалынбайды. Жоқ, бұл музей қызметкерлері жұмыс жасамайды деген сөз емес, керісінше олар тарихымызды түгендеп, келешек ұрпақтың тарихи танымының кеңеюі жолында дала кезіп, жаһан аралап еңбектеніп келеді. Бұл жерде біз ата-аналар мен мектеп мұғалімдеріне назымызды білдіргіміз келіп отыр. Музейде өтетін шараларды күтіп отыра бермей, әр мектеп аптасына болмаса да, айына екі рет өлкетану сағатын ұйымдастырып, мектеп пен музейдің ортасына соны сүрлеу түсірсе деген ұсынысымыз бар. Музейге жиі бас сұққан бала өз өлкесінің тұмса табиғатымен үндескен тұнба тарихын терең біледі, сонымен бірге ауданымыздың экономикасының, мәде­ниетінің, руханиятының, спортының да­муына үлес қосқан тұлғаларымызды танып және солардың өнегелі жолдары арқылы өздерінің азаматтық тұлғаларын қалыптастырар еді деген жақсы ойдан туындап отырған тілегіміз бұл. Өйткені театр – адамның мәдени, рухани тәрбиешісі болса, музей – тарихи санаңның шырақшысы...

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Пре­зиденті, Елбасы Н.Назарбаевтың «Бола­шаққа бағдар: рухани жаңғыру» және «Ұлы Даланың жеті қыры» атты бағдар­ламалық мақалалары аясында және Жалағаш ауданының 80 жылдық мерейтойы шеңбе­рін­де үстіміздегі жылдың 8-9 қазан күндері аралығында аудандық тарихи-өлкетану музейінің қызметкерлері Т.Жүргенов және Жаңаталап ауылының тұрғындары мен мектеп оқушыларына «Шежірелі Жалағаштың тарихы» атты көшпелі көрме ұйымдастырды.

Көрмеге аудандық музей қорындағы қару-жарақтар, археологиялық және этно­гра­фиялық қор коллекциялары, қолө­нер бұйым­дары мен жалағаштық және аққыр­лық қылқалам шеберлері Краснослав Баталов пен Мейрамбек Жайылхановтың әр жыл­дары майлы бояумен кенепке жазылған туын­дылары қойылды. Көрме ауыл хал­қы­ның, мектеп оқушыларының үлкен қызы­ғушылығын тудырды.

Бұл елді мекендердің тұрғындары мен ауыл ақсақалдары осынау игі іске ұйтқы болған аудандық тарихи-өлкетану музейі фи­лиалының меңгерушісі Қ.Құлмахан мен му­зей қызметкерлеріне өз ризашылығын біл­діріп, алғыстарын айтты. Айта кетейік, өт­кен айда да аудандық музей қыз­мет­керлері М.Шәменов, Ақсу, Мырзабай, Таң ауылдарында болып, музей қорының құнды экспонаттарынан тақырыптық көрмелер мен түрлі форматтағы танымдық іс-шаралар ұйым­дастырған болатын.