» » » ӨНЕРДІҢ ПАРҚЫН БІЛГЕН ӘСЕТ

ӨНЕРДІҢ ПАРҚЫН БІЛГЕН ӘСЕТ

Мәдениеттің, өнердің парқын білетін қазақ халқы өнер десе ішкен асын жерге қояды. «Өнерлінің өрісі кең» дейді халық. Расында, өнер жолы – қасиетті жол. Кезіндегі халықтың көзайымына айналған сал-серілер, әнші-жыршылар сайын даланы дара дауысымен тербеп, қоңыр үнді домбыраның қос ішегінен күмбірлетіп күй төгетін. Той-думан дәстүрлі ән-күйсіз, әдемі айтыссыз өтпейтін. Қазір де мәдениет саласы заманауи деңгейде дәріптеліп келеді. Өнерге деген халықтың ықыласы ыстық, құрметі жоғары. Осы жолда жүрген майталмандардың да еңбегі елеусіз емес. Өнер тарландарының салаға қосып жүрген еңбегі мен қалтқысыз қызметі әрқашан ел жадында.

Аудандық мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі, өңір тумасы Әсет Шілдебаев та осы салада елеулі ең­бек етіп жүрген азаматтардың бірі. Ол 1971 жылы 17 тамызда Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы, Ақсу ауылында дүниеге келген. 1988 жылы ауылдағы №116 орта мектепті бітірген соң 1989-1991 жылдары аралығында Венгрияда Кеңес қарулы күштері қатарында Отан алдындағы әскери борышын өтеген. Сол жылдары Ғ.Мұратбаев атындағы Жетісай педагогикалық колледжінде «Мәдени ұйымдастырушы» мамандығы бойынша, ал Оңтүстік Қазақстан облысы Шымкент университетін «Музыкалық білім» бакалавры бойынша тәмамдап, еңбекке араласа бастаған. Ең алғашқы қызметін 1997-1999 жылдар аралығында Ақсу ауылдық клубының меңгерушісі, 2000-2002 жыл­дары аудандық мәдениет үйінде әдіс­кер, нұсқаушы, жылжымалы мәдени-демалыс кешені қыз­меткері жұмыстарын атқарған. 2002-2015 жылдары аралығында мәдениет үйі жанындағы «Халық» театрының режиссері қызметін атқарып кел­ген ол 2015 жылдан бастап аудандық мәдениет үйі­нің көркемдік жетекшісі болды.

– Жалпы менің бойыма өнердің даруы нағашы әжем Зәру жағынан болса керек. Зәру Жүргенбайқызы кешегі атақты Кенен Әзірбаев, Манап Көкенов сынды шайырлармен сөз қағыстырған, Сыр бойына белгілі ақын-жырау Әбілда Жүргенбаевтың туған қарындасы. Бала кезімде Әбілда көкеміздің талай үйге келіп таңды-таңға ұрып, небір қисса жыр-дастандарды жыр­лағаны есімде. Ол кезде мұндай кісілерді ел іші ке­зек-кезек қонақ қылып, құрмет көрсететін. Осының бәрін тыңдап өскендіктен бе, әйтеуір өнерге деген құл­шы­нысым жоғары еді. Мектепте өтетін мәдени ша­ра­ларды ұйымдастыру, оны жүргізу, сценарий жазу­ды келе-келе ұстаздарым «Сенің сөз саптауың бөлек» деп маған тапсыратын болды. Қазіргідей ғаламтор жоқ болғандықтан кітапханада кітап ақтарып отырып, үлкен ізденіс үстінде сценарий жазатынмын. Қарап отырсам, кітапхана менің рухани дамуыма көп септігін тигізді, – дейді Ә.Тыныштықұлы.

Иә, бойдағы талант, киелі өнерге деген сүйіспеншілік адам баласын қараңғыда қалып қоймай, жарық жұл­дыз­дай жануына, халықтың қалаулы азаматы бо­луы­на жетелейді. Он жылдық мектепті бітірген ол 1 жыл ша­руашылықта жүріп, ауыл фермасына жұмысқа орна­ласқан. Дегенмен, фермада жұмыста жүргенмен өнерден қол үзген жоқпын деген Әсет ағамыз сол кездегі ауыл көркемөнерпаздарының концертіне қатысып жүрген. Ақы­ры бойындағы ерекше дарыны өнерге жетелеп, Т.Жүргенов атындағы театр және кино институтының да­йындық курсына қатысады. Онда жүріп белгілі про­­фессор, сахна тілінің маманы Д.Тұранкулова, А.Ық­санов, Р.Чахкиев сынды білікті ұстаздардан дә­ріс алады. Кейін Қызылорда қаласындағы агро­өнер­­кәсіп инженерлерін дайындайтын оқу орнында білім алады. Бір қызығы, бала жастан қанына сіңген, санасында сайрап тұрған өнер құдіреті жалынды жасты ауылдық клуб меңгерушісі қызметіне әкеледі. Сол кездегі драма үйірмесі, бұл күнде «Халық» театрының қойған спектаклдерінде түрлі рөлдерді сомдап, көзі қарақты көрерменнің ыстық ықыласына бөленген. Ол сомдаған туындылардың қатарында С.Жүнісовтың «Ажар мен ажал» трагедиясы, Қ.Ысқақовтың «Ох­ран бастығында», Қ.Аманжоловтың «Досымның үйле­нуінде», Қ.Мұхамеджановтың «Бөлтірік бөрік астында» комедиясы, Д.Исабековтың «Тыныштық күзетшісі» дра­масы және тағы басқа да спектаклдер бар.

Мәдениет – халықтың ең үлкен рухани азығы екенін ұғынған Әсет Шілдебаев саналы ғұмырында көптеген жетістіктерге жетіп, марапат төрінен көрініп те үлгерді. Мәселен, 2006 жылы Қызылорда қаласында өткен Халық театрлары мен драма ұжымдарының облыстық «Театр көктемі» фестиваліне ұсынған қойы­лымында үздік режиссерлік шешім мен шеберлік үлгісін көрсеткені үшін «Ең үздік режиссер-қоюшы» номинациясының иегері, 2009 жылы өткен Халық театрлары мен драма ұжымдары фестивалінің бас жүлдегері, 2009 жылдың қортындысымен аудан әкімінің «Өнер тарланы» номи­нациясының иегері, 2011 жылдың қортындысымен Ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай «Қазақстан Тә­уел­сіз­дігіне 20 жыл» мерекелік медалінің иегері, 2015 жылы өткен Ұлы Жеңістің 70 жылдығына арналған «Ел­ге мұра, ұрпаққа ұран» атты клуб қызметкерлерінің арасында облыстық жабық сценарийлер байқауының ІІІ дәрежелі дипломының, сондай-ақ 2016 жылы ЭКСПО-2017 көрмесіне орай өткізілген облыстық жа­бық сценарийлер байқауының үшінші орын ие­гері, 2016 жылы аудандағы Ел Тәуелсіздігінің 25 жыл­­дығының қорытындысымен «Мәдениет үздігі» номинациясының және Нұржан ата ишан қоғамдық қорының «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері. 2018 жылы Нұр-Отан партиясы облыстық филиалының, 2019 жылы Облыстық мәдениет басқармасының алғыс хаттарымен, «Жалағаш ауданына 80 жыл» мерекелік медалімен, Батыс Қазақстан облысы Бөрлі ауданы әкімінің «Құрмет» грамотасымен, 2020 жылы облыс әкімінің алғыс хаттарымен марапатталған.

Жалпы кейіпкеріміздің атқарған адал қызметі, өнерге деген ерекше ықыласы кейінгі буынға үлгі-өнеге. Ауданның мәдениет саласының өркендеуіне өзіндік үлес қосып жүрген азамат бүгінде аудандық Қ.Қазантаев атындағы мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі. Ол жаңа толқын жас буынға бағыт-бағдар беріп, өнердегі өмірлік тәжірибесімен бөлісіп отырады. Сондай-ақ өнер атты өлкеге қадам басқан жас мамандар белгілі қоғам қайраткері Ілияс Омаровтың «Мәдениет – халықтың ең үлкен рухани азығы. Бұл салаға кез келген жан келе бермейді, халыққа мәдени қызмет көрсететін маманның өзі мәдениет пен білімді кемел игерген адам болуы тиіс. Жеңіл ойлы адамға жұмысы оңай көрінетін бұл салаға қызығып келушілердің ұзақ уақыт тұрақтап қалуы сирек құбылыс. Осы саланың ыстығына күйіп, суығына тоңуға шыдауға әзір адамдар ғана мәдениет пен өнерді көркейтуге өз үлестерін қоса алады» деген сөзін үнемі естен шығармаса екен деген ойтолғанысын жеткізді.

Нұржамила Алмасқызы


24 тамыз 2021 ж. 368 0