ЕЛІ ЕРІН ЕСКЕ АЛДЫ
Еліміз егемендік алған жылдардың басында да қазақ жұрты небір тоқырауды басынан өткерді. Осы бір қиыншылықты келер ұрпақ көрмесін деген қағидамен өмір сүрген ата-бабамыз соның бәрін еңсере білді. Осынау бейбіт қоғамның бағасын білуде біздің бірінші өткен тарихқа терең бойлайтынымыз сондықтан.
Иә, тәуелсіздіктің тұғырлы болуы жолында талай қиыншылыққа темірдей төзімімен төтеп берген тұлғалар жетерлік. Жалағаш топырағы да мұндай қайсар жандарға әсте кенде болған емес. Солардың бірі – соғыс және еңбек ардагері Кенжебек Оспанов. Ер есімі қашанда ел есінде жаңғыра бермек. Сенбі күні жалағаштықтар атпал азаматты еске алып, Мырзабай ахун ауылдық округіндегі орталық көшелердің біріне ардагердің есімін берді.
Халықтың қарапайым ұлы, қайраткер, соғыс және еңбек ардагері К.Оспановтың елеулі еңбегін кейінгі буынға насихаттау, құрметтеу, рухына тағзым етуге бағытталған шарада аудан әкімінің орынбасары Жасұлан Еспенбет өңірдің өркендеуі жолындағы қайраткердің еңбегіне тоқталып, саналы ғұмырын кейінгі буынға үлгі етті.
– Қазіргі Мырзабай ахун ауылы осы азамат белгілеп, іргетасын қалаған жерде өсіп өркендеуде. Әр дәуір өз тұлғаларын тудырады десек, қайраткер тұлға Кенжебек Оспанов та өз дәуірінің перзенті. Ол басқа да замандастары секілді өзі ғұмыр кешкен дәуірдің барлық жақсылығын да, қиын-қыстау шақтарын да көрді. Мың құбылған аласапыран ғасыр, замана лебі қайраткерді шыңдады, ширатты. Сан тарау өмір соқпақтарынан сүрінбей өтіп, елім деп еңбек еткен азаматтың жарқын бейнесі кейінгі жас ұрпақтың жадында сақталады деп есептеймін, – деді Жасұлан Ерданұлы.
Салтанатты шарада Кенжебек Оспановтың көзін көрген замандас, құрдастары, сондай-ақ Кенжебек әкеміздің қызы сөз сөйлеп, келелі жиында ардагер туралы естеліктерімен бөлісті. Мұнан кейін атпал азамат атындағы көшенің салтанатты түрде ашылу рәсімі өтіп, ақсақалдар ақ батасын берді.
Кенжебек Оспанов 1912 жылы Мырзабай ахун ауылында дүниеге келген. Ата-анасынан үш жасында бауыр жазып қалып, қиын күндерді бауырларымен қатар өткізген ол еңбек майданына ерте араласады. 1930-1935 жылдары колхозда қарапайым жұмысшылықтан бастап, өндіріс бригадирі, колхоз есепшісі болып жұмыс атқарды. Ал 1942-1946 жылдары Совет армиясының қатарында болып, Ұлы Отан соғысына қатысып, ерен ерліктің үлгісін көрсетті.
Атпал азамат ел қатарлы қолына қару алып, Отан алдындағы азаматтық борышын өтеп оралғаннан кейін де еңбекке араласты. 1946-1947 жылдары қайтадан колхозда қарапайым жұмысшылықтан бастап қойма меңгерушісі, қой фермасының бригадирі, 1952-1953 жылдары Жалағаш аудандық су шаруашылығында қызметкер болып жұмыс жасады.
Қашанда өзіне жүктелген әрбір істі ынта-жігерімен орындауды мақсат тұтқан жан білімін жетілдіру мақсатында 1953-1954 жылдары Шымкент қаласындағы Ауыл шаруашылығы училишесінде 3 жылдық білім алып, агроном мамандығын алып шығады. 1958-1959 жылдар аралығында білімін шыңдап келісімен ауылға агроном болып сайланды.
Соғыс жылдарынан кейінгі тұста Жалағаш ауданының секретары Байбол Сопбеков ағамыздың ұсынысымен, обком хатшылығының бұйрығымен 1960 жылдың 20 сәуір күні Кенжебек Оспанұлы «Қазақстанның ХХ жылдығы» колхозының председателі болып сайланды. Басшылық қызметке бекітілген күннен бастап Кенжебек Оспанов туған топырағын түлетуге, ыдырап кеткен елдің басын біріктіруге, ауыл халқының әл-ауқатын көтеруге белсене кіріседі. Халықпен жұмыс істеуде жауапкершілік те көбейе түседі. Жатпай-тұрмай ізденеді. Елдегі әлде бір жаңалықты ауылға әкелуге ұмтылады. Естіген жақсылығын еліне жасағысы келеді.
Әрине, тұралаған шаруаны төрт аяғынан тік қою оңайға түспесі анық. Әйтсе де, алғашқы айлардан-ақ, ауылға жылы леп келді. Төрт бірдей түзу көше тартылып, иесіз қалған жерді шеңгелдерден тазартқызып, халықты көше бойына орналастыру жұмыстарын жүргізеді. Сол тұста елдің еңсесі көтеріле бастайды. Колхозда мал шаруашылығы дамып, қой, сиыр, түйе басы арта түседі. Кейін қоян, үйрек, қаз асырау жұмыстары қолға алына бастаған. Малшылар күз, қыс мезгілдерінде Қызылға барып қыстайтын болды. Ал оларға қажетті жабдықтар алғашында түйемен жеткізіліп отыратын. Кейін оларға арнайы трактор, автомашиналар жеткізіледі.
Егін шаруашылығына тоқталар болсақ, ол тұста шаруашылық көлемі өсіп қана қойған жоқ, оның өндіретін өнімі де артты. Әдепкі жылдары гектарынан 15-20 центнерден астық алынған болса, кейін 25-30 центнерден өнім ала бастайды. Осылайша аз уақытта ұжымдасқан халықтың маңдай тер еңбегінің арқасында ауыл ауданның алғы шебінен табылды.
Ауқымды жұмыстар жүргізуде, ұйымдастырушылық қабілетін жоғары деңгейде көрсете білген Кенжебек Оспанов жастар жағын колхоз жұмысына тартуды қолға алады. Қабілеті бар жандарды тани біліп, оларды шоферлік-тракторшы курстарына арнайы жіберіп, маман болып шығуына көп көмектесті.
Кенжебек Оспанов 1967 жылы 55 жасында дүниеден өтті. Артында ел білетін өлшеусіз еңбегі, ұрпақтары қалды. Ол туралы әр жылдары жазылған естеліктер бізге жетті. Жұртын бір ауылға жинап, қарағайдай үй салып, көше түзеп, жарық жүргізіп, кішігірім салғызған қалашығы әлі ауылдастарының құт мекеніне айналып отыр. Ауыл шаруашылығы саласының алғашқы сатысынан бастап, колхоз басшысына дейін көтерілген тұлғаның есімін бүгінде ауыл халқы елеусіз қалдырмады. Енді Мырзабай ахуан ауылындағы орталық көшелердің бірі атпал азаматтың есімімен аталады. Ер еңбегі еленді деген осы шығар, сірә.
Ерлан СОЗАҚБАЕВ