Мен 1986 жылдың ақпан айында аудандық партия комитеті бюросының шешімімен «Аққұм» совхозы партия комитетінің хатшылығынан аудан орталығындағы № 15 кәсіптік- техникалық училищенің директоры болдым. Ол М.С.Горбачевтың қайта құру, плюрализм деген саясатының өршіп тұрған кезі. Ауыл шаруашылығына қажетті ауданда орта біліммен қоса кең көлемде машинист-тракторист мамандығы бойынша мамандар даярлайтын оқу орнының басшысы «айда» арыздың құрбаны болып қызметтен босап кетіп, ұжымда оқу-тәрбие жұмыстары, еңбек тәртібі босаңсыған.

Ауданға жұмыс сапарымен келген сол кездегі облыстың бірінші басшысы Н.Е.Әуелбеков оқу орнында бірнеше рет болып, училищенің жұмысын басты назарға ұстады. 1986-1987 оқу жылынан бастап училищеде орта қысқа курстарды есептегенде жыл сайын оқушылар саны 640-қа жетті. 1986 жылдың 17 жел­тоқ­сан күні жұмысқа ерте келіп, жылу қазандығын, техникаларды, асхананы, жа­тақ­ханадағы оқушылар жағдайын көз­бен көріп, бас ғимараттағы мұғалімдер бөлмесіне бас сұқтым. Келсем, ардагер ағамыз Болтай Тасыбаев, Темірхан Бекжанов, Сансызбай Досболов, Зордан Салықбаев пен оқытушылар Мәскеуден «Уақыт» бағдарламасы бойынша түнде берілген соңғы хабарды қызу әңгімелеп жатыр екен. Барлығымен амандасып, оқу ісі меңгерушісінің орнына отыра бер­генімде Бөкең атымды атап: – Сен түнде Мәскеуден берілген «Уақыт» бағдар­лама­сының жаңалығын тыңдадың ба, – деді.

Мен жылу маусымы басталғаннан түнгі 00:00-ге дейін жылу қазандығы мен жатақханадағы оқушылардың жағ­дайын бақылайтынымды, кейде теле­дидар көре алмайтынымды айттым. Сөзді Бөкең бастады: – Хабарда дик­тор 16 жел­тоқ­сан күні Алматыда мас­­күнемдік пен нашақорлыққа са­лын­ған қаланың ар­наулы орта кәсіп­тік-техникалық оқу орнының жастары кө­шенің бұзақыларымен бірге Респуб­лика алаңына жиналып, тәр­тіпсіздік жа­са­ғандығы, Үкімет пен тәр­тіп сақшылары тарапынан айтылған та­лап­тарына көнбе­гені, араларында қақ­ты­ғыс­тар болғанын айтып, жағдай одан әрі шиелене түсуде деп хабарлады, – деді.

Мен сабырға шақырып, кабинетіме келіп отыра бергенімде, аудандық партия комитетінен телефон шалып, сағат 10:00-де жиналыс болатынын айтты. Келсем, аудан активі, мекеме басшылары, бас­тауыш партия ұйымдары мен кеңшар партия комитеттерінің хатшылары түгел отыр. Жыл аяғы болғандықтан, ауданның бірінші басшысы еңбек демалысында еді, жиынды аудандық партия комитетінің екінші хатшысы Е.Тұрабаев ашып, онда 16 желтоқсан күні Алматы қаласындағы маскүнемдік пен нашақорлыққа салынған қаланың бұзақылары мен арнаулы орта оқу орнының жастары Республика ала­ңы­на жиналып, тәртіп сақшыларының талабына бағынбай бейбастыққа салы­нып, ішкі істер органдары тарапынан тәр­тіпке шақыру шаралары жүргізілген өзара қақтығыстар болғанын, қазір жағдай қалыпқа келгенін сыпайы түрде қысқаша хабарлады. Партияның қатаң тәртібіне үйреніп қалған актив бір ауыздан сұрақ қойған жоқ. Бірақ түрлерінен «Бұл жағ­дайдың болу себебі неде?» деген сауал жатқаны анық байқалды.

Осы жағдайды түсініп отырған, таби­ғатынан әділдік пен батылдылықты бойы­на дарытқан, өзінің ой-пікірін ер­кін айтатын Ерекең: – Жастардың орталық алаңға шығуы, өз ойларын жеткізуі, талаптар қоюы жақында өткен Қазақстан Компартиясы Орталық ко­ми­теті Пленумының шешіміне нара­зы­лығынан туындаған, ар жағын өздерің білесіңдер. Біз коммунистік пар­тия бас­қарған елміз, партия шешімін біз жақсы түсініп, орындауға міндеттіміз, түрлі бей-берекетсіздікке жол бермеуіміз ке­рек. Алаңға шығып, тәртіпсіздік жа­са­ғандар негізінен саяси сенімдері жетіл­меген арнаулы, орта оқу орнының сту­дент жастары. Сондықтан аудандағы кәсіптік-техникалық училищенің директо­ры, жастар, партия ұйымдарының жетек­шілері, мекеме, шаруашылық басшылары саяси қырағылықты күшейту керек. Соңғы түскен деректерге қарағанда, аулалар мен ғимараттарға Пленум шешіміне на­ра­зылықтарын білдіріп, жазып кету сияқты жағдайлар орын алуда, содан сақ болыңыздар, – деп сөзін аяқтады.

Не керек, елімізде болған, оның ішінде оқу орнының басшыларына, ұжы­мына деген дүрбелеңді біз де басы­мыз­дан өткіздік. 1987 жылы наурыз айының соңғы күндері болатын. Түстен кейін жұмыста отыр едім, қызмет теле­фоным безілдеп қоя берді. Телефон бай­ланысындағы қыз: Сізді Алматы сұрап жатыр, – деді. Ол жаққа тығыз хабарласатындай шаруаның жоқтығын ойыма демеу етіп, телефонды көтердім. Өктем дауысты, әрбір сөзі ызғарлы азамат: – Бұл Жалағаш па? №15 кәсіптік-техникалық училище ме? Сіз директор боласыз ба? – деп сұрақ жаудырды. Мен жауап бергеннен кейін өзі органның өкілі екенін айтты. – Сіз жерлесіңіз Берікбол Рахманбердиев деген азаматты жұмысқа қабылдапсыз. Ол Желтоқсан оқиғасының бел ортасында болған. Көркемсурет училищесінің студен­ті, алаң­ға шығушыларға лозунга, ұрандар жа­зып, белсенділік көрсеткен, сол үшін ол оқудан шығарылған. Ал сондай адамды сіз училищеге жастардың ортасына жұ­мысқа қабылдапсыз. Сіз Желтоқсан оқи­ғасы, елдегі жағдайды білесіз, оқу ор­ны­ның басшысы, коммунист ретінде есеп бердіңіз бе? – деп сұрақ жаудыра бастады.

Мен де әнгіменің төркінін түсініп, ол оқу орнына суретші болып қабылданғанын, осы ауданның байырғы тұрғыны, әкесі ау­дан­да жауапты қызмет атқаратынын, өнегелі отбасының азаматы екенін, әрбір Кеңес азаматы өзінің мамандығына сәй­кес жұмыс істеуге құқылы екенін ай­тып, түсіндірумен болдым. Не керек, әнгі­меміз жараспады.

Арада 5-6 күн өткенде түстен кейін кабинетіме түсі суық, ызғарлы, бұрын көр­меген қазақ жігіті келіп кірді. Ол өзін жақында телефонмен сөйлескен азамат екенін айтып, өткен жолғы телефонмен айтылған әңгімесін жалғастырды. Әңгіме сол бұрынғы айтылған қалпында өрбіді. Маған дейін ол Берікболмен жұмыс ор­нында, клубта үлкен творчестволық пано жасап жатқан жерінде кездесіп, оның отбасы, оқыған мектебінен хабардар бол­­ған екен. Әңгіменің қысқасы, ол Бе­рікболды жұмыстан босату жөнінде, оның мұндай оқу орнында, тәрбие оша­ғында, жастардың арасында жұмыс істе­меу ке­регін айтып, талап қойды. Мен өзім­нің бұ­рынғы ұстаған көзқарасымды дәлел­деу­мен болдым.

– Ол қандай қылмыс жасаған? Қан­дай негізде жұмыстан шығады? Мен оны жұмыстан босатуға құқым жоқ. Сіз дә­лел­деме құжатын беріңіз. Сіз де, біз де Еңбек Заңына бағынамыз, – деп бой бермедім.

Шамасы мені атымен сескендіріп, орын­­­датамын деген ойы жүзеге аспай­ты­­нын біліп, екі-үш күннен кейін қайта ке­летінін, соған дейін жұмыстан босағаны жайлы бұйрықты дайындап қоюымды ай­тып, кетіп қалды. Айтқан уақытында тағы да келді. Айтатыны сол бұрынғы әуені. Әң­гіме шиеленісе түсті. Бұл кезде Жел­тоқ­сан оқиғасының жайы түсінікті болған еді.

Мен де Желтоқсан оқиғасына саяси мән бере сөйлеп: – Болып жатқан оқи­ғаны көзбен көріп, жасалып жатқан оз­быр­лыққа, ұлт жастарына деген қор­лыққа, ұрып-соғуға шыдамай, заман­дас­­тарымның үстемдікке қарсы үн қосуы, ойын білдіруі қылмыс емес. Сол үшін оқудан шығарылып, ауылына қуылды, енді ол қайта баруы керек. Бір жасаған кемшілігі үшін екі рет жазалануға тиіс емес. Біздер аяқтарын жаңсақ басқан жас­тарды тәрбиелейтін, кемшілігі болса түзейтін, жолға салатын тәрбие орнымыз, – деп өз көзқарасымда қалдым.

Берікбол оқу орнында 4 жылдай еңбек етті. Желтоқсан оқиғасының ызғары осы жылдары қайтқандай болды. Бірақ бұл оқиға біраз уақыт өз салқынын тигізіп тұрды. Тәуелсіздік мерекесі жақындаған тұста осы оқиға есіме жиі түседі.